Tổng quan về pleco:
Pleco được nhiều người nuôi giữ hiện nay hầu hết xuất phát từ Nam Mỹ, nhiều nhất là brazil. Pleco có tuổi thọ rất cao, trung bình 10, 15 năm. Ngoài tự nhiên chúng còn sống lâu hơn. Nuôi pleco chúng ta sẽ có người bạn có thể gắn bó nhiều năm. Ở Việt Nam thì khá ít người chơi pleco nhưng chúng rất phổ biến và được ưa chuộng trên thế giới, có rất nhiều cộng đồng chơi pleco.
Vì pleco có rất nhiều loại, nhiều biến thể ngay cả có khi cùng tên gọi cũng có vài loại khác nhau. Ví dụ như cùng là dòng royal có L27, L27a, L27b, L27c, L27d, L191, L330… Hay L18, L81, L177, L85, đều có tên là gold nugget pleco. Hại não.
Bạn sẽ thắc mắc sao ta phải gọi chúng bằng mã L. Lý do là để không nhầm lẫn các loại pleco khác nhau mâý ông người Đức đầu có sạn chế ra hệ thống đánh số bắt đầu bằng chữ L để phân biệt chúng. (Có một kiểu đánh số cũng phổ biến bắt đầu bằng LDA). Cộng đồng chơi pleco cũng sử dụng số L để không lẫn lộn khi trao đổi, mua bán, nói chuyện. Chơi pleco, bạn cần làm quen với số L gọi chúng.
2. Môi trường hồ nuôi:
Pleco là cá nhiệt đới nam mỹ sống trong dải PH khoảng 6.5~7.5. Nhiệt độ mát 25~28. Môi trường ở miền nam hoàn toàn ổn với chúng. (Một số bạn hỏi mình phòng nóng 30, 31 độ có sao không, thực tế pleco sống tốt nhé)
Pleco sẽ phát triển đến size lớn, nhiều con jumbo kích thước đến 60 cm. Trừ khi bạn dự định chỉ nuôi chuyên pleco mini, còn thì nên chuẩn bị hồ nuôi càng bự càng tốt. Hạn chế các vật dụng thiết bị bằng nhựa trong hồ vì pleco sẽ mút trầy. Không nên nuôi bằng hồ acrylic. Hạn chế trong hồ các loại đá lũa có cạnh sắc sẽ dễ gây rách vây, thương tích cho pleco khi chúng rượt nhau.
Nuôi pleco phải có lũa trong hồ cho chúng mút. Nhiều loại pleco coi đó như là một phần thức ăn cần thiết cho nó. Pleco ở ngoài tự nhiên sống trong môi trường rất giàu ôxy nên ta cần thêm sủi khí hoặc thổi luồng đánh khí vô hồ. Pleco rất nhạy với clo, nhất là cá bắt hoang dã, trước khi thay nước bạn hãy đảm bảo đã để nước qua đêm hoặc sử dụng prime để khử clo. Nó cũng rất nhạy cảm với nhiều loại thuốc bạn thường dùng để chữa bệnh cho cá khác. Khi sử dụng muối để chữa nấm thì xài muối hột không iot. Không sử dụng muối khi cá bị tuột nhớt.
Lọc : pleco là loài thải phân rất nhiều nên bạn cần chuẩn bị hệ thống lọc mạnh. Nếu bạn có dự định nuôi nhiều pleco trong hồ lớn thì nên sử dụng tràn dưới. Đa số pleco thích luồng thổi mạnh, những con size lớn có thể nằm im ngay trước đầu out cả tiếng. Với lọc yếu như lọc thùng thì nó có thể nằm chặn bít luôn đầu nước ra.
Ánh sáng : lý thuyết thì pleco thích ánh sáng lờ mờ. Tuy nhiên thực tế mình nuôi để ánh sáng mạnh ngắm cá cho đã thì tụi nó cũng quen và vẫn rất dạn. Trừ khi bạn muốn chơi hồ theo phong cách nào đó cần ánh sáng màu còn không thì thường đèn trắng lạnh sẽ giúp bạn nhìn rõ màu và vân cá.
Cây trồng : pleco đa số phá cây. Nếu bạn muốn nuôi thuỷ sinh thì chỉ nên chọn lọc những loại nhỏ và hiền như L46, L333, L134…
Layout: Càng đơn giản càng tốt, dễ hút phân, tránh quá chật chội pleco khó xoay trở sẽ bị stress. Pleco là loài có tính lãnh thổ, mỗi con cần có 1 nơi là “nhà riêng” nó sẽ trở về đó khi ăn xong, sau khi chơi lòng vòng. Vì vậy bạn nên tạo layout sao cho chúng có nhiều nơi ẩn nấp, và cũng cần chỗ trống để tụi nó rượt nhau, pleco cần cả không gian rộng. Có thể tạo hang hốc tự nhiên bằng đá, lũa. Hoặc dùng ống gốm, miếng đá, gạch, ống nước đều được. Nền thì nền trơn, cát, sỏi, đá đều ok với pleco. Cát nên chọn loại nặng và hạt to một chút.
3. Chế độ ăn:
Pleco có loại ăn chay, ăn mặn và ăn tạp. Tuy nhiên nuôi chung bạn chỉ cần chú ý cho ăn menu nhiều thực vật. Pleco rất háu ăn, thường tụi nó sẽ ăn bất cứ thứ gì rớt xuống đáy. Bạn có thể cho ăn dưa leo, cà rốt, bí đỏ, bí xanh… Ngoài ra trùng huyết, đồ ăn khô cũng tốt. Đồ ăn khô nên chọn loại tốt để không gây bệnh và giúp cá đủ chất lên màu lên giáp. Không cần phải mua đúng loại đồ khô dành riêng cho pleco, tìm thức ăn chìm có lượng protein thấp một chút là ok, tụi nó sẽ ăn hết không kén. (Nếu bạn không có khả năng duy trì chế độ ăn nhiều củ quả cho tụi nó mà chỉ dùng đồ khô thì nên mua đúng loại thức ăn khô dành riêng cho pleco) Hạn chế cho ăn những thứ có đạm cao khó tiêu như tim bò không tốt cho hệ tiêu hoá của pleco. Có cho ăn thì cho số lượng ít và lâu lâu hẵng bổ sung.
Bữa ăn quan trọng nhất của pleco là bữa đêm. Bạn nên sử dụng timer để hẹn giờ tắt đèn mỗi ngày, tạo thói quen sinh học cho chúng như ở ngoài thiên nhiên, pleco nhớ giờ tắt đèn sẽ ùa ra kiếm ăn. Sau khi đã nuôi quen hồ quen nước chúng sẽ ăn cả ngày nhưng với những con mới hoà nhập hay quá nhát sẽ thường chỉ ăn đêm. Hãy bỏ đồ ăn vô hồ cho chúng khi tắt đèn. Bạn thích ngắm tụi nó ăn đêm thì có thể rọi đèn pin rình coi 🙂
4. Các loại cá nuôi chung:
Bản thân các loại pleco khác nhau thường thì đều có thể nuôi chung. Trừ một số trường hợp đặc biệt một số loại có thù mấy kiếp cứ thấy mặt là đập nhau thì không nên nuôi chung trong hồ không có đủ không gian cho chúng tránh nhau. (Hồ lớn vẫn ok). Size to nhỏ khác nhau cũng nuôi chung được. Chúng có tranh giành lãnh thổ và đồ ăn nhưng những con nhỏ vẫn kiếm ăn tốt.
Pleco dễ nuôi chung với nhiều loại cá khác, tuy nhiên đa số người chơi pleco chỉ nuôi chuyên pleco. Dĩa, chuột, thần tiên, phượng hoàng, rồng, hổ, trê… từ dữ tới hiền đều có thể nuôi chung. Bạn nên lưu ý không nuôi quá nhiều cá dữ tầng đáy cạnh tranh thức ăn với pleco. Một ít cá tầng giữa và tầng mặt sẽ giúp dọn thức ăn trôi nổi và giúp pleco có cảm giác an toàn khi có cá bơi trên đầu. Pleco thường không quan tâm tới cá bơi tầng trên. Hiếm lắm thì có trường hợp cá tầng trên nào bơi quá nhanh loạn xạ ngay chỗ nó nằm làm nó nhức đầu điên lên mới hất lung tung rượt.
Không nuôi chung với sam, pleco sẽ mút nhớt sam. Không nuôi chung với rùa, rùa lớn sẽ táp vây pleco, rùa nhỏ sẽ bị pleco mút mai.
5. Tập tính của Pleco:
Pleco thường nằm yên trong cái hốc nó xí chỗ, đó là nhà nó con nào vô nó sẽ phản ứng. Những con mạnh sẽ chiếm chỗ tốt . Nếu bạn thấy con nào bơi tuốt lên cao bám kiếng suốt ngày là nó không tìm ra nhà sợ bị mấy con khác đánh nên trốn lên đó. Vì pleco thường chỉ ở đúng nơi nó chọn nên nuôi lâu bạn sẽ biết con nào nằm ở đâu, điểm danh rất dễ.
Pleco rất dạn, khi có mồi tụi nó sẽ ùa ra ăn rồi lại ai về nhà nấy. Lâu lâu cũng có con chạy ra bơi lòng vòng tập thể dục rồi lại về nhà. Người lại gần tụi nó vẫn ăn và đứng đó không chạy đi. Nếu hồ bạn pleco nhát núp thì đó là nó vẫn chưa quen hồ, hoặc do có gì đó làm nó stress không hoà nhập cộng đồng được.
Pleco con nào càng giống nhau thì càng khoái đập nhau. Tuy nhiên thường tụi nó không đánh nhau sống chết như các loài cá dữ khác. Cá lớn thường dí cá nhỏ ra khỏi nơi nó nằm hoặc nó ăn thôi không rượt đến cùng. Đánh nhau thì một con yếu thế hơn bỏ đi là cuộc chiến kết thúc ngay. Hoặc 2 bên quần nhau một hồi mệt quá nằm thở mỗi con một nơi không đập nhau nữa. Chiêu thường sử dụng là húc đầu, hất bằng 2 vây bơi bên, mút rồi cắn. Dòng có gai cactus như L600, L114 hay húc luồn lách dùng gai làm rách vây cá khác, Royal hay rùng mình hù đứa bên cạnh rồi hất mạnh bằng vây bên. Sunshine L14 thích cắn đầu cắn vây.
Vây pleco chỗ mềm rách thường xuyên và nó rất mau lành. Nhưng phần sụn cứng ở đầu vây thì vẫn mọc lại nhưng sẽ không đẹp và thẳng như cũ. Những con có vạch đỏ mất đi phần sụn đó có khi mọc ra không còn đỏ nữa. Khi cầm bắt, di chuyển pleco bạn chú ý không cầm vây nó quẫy mạnh quá gãy vây của nó.
Bệnh hay gặp nhất của pleco là bệnh bỏ ăn. Vô hồ mới mà không hoà nhập được môi trường, stress không kiếm ăn cứ nằm đó lâu ngày bám kiếng nó sẽ bị teo ruột chết. Tôi đã từng gặp trường hợp nuôi 1 tháng không ăn gì rồi lăn ra chết. Ta cần chuẩn bị hồ có môi trường nước tốt, đủ chỗ ẩn nấp, cá hết stress dạn dĩ mau hoà nhập. Còn trường hợp bạn mua trúng con còi sẵn thì khó cứu. Khi pleco bám kiếng hay nằm nghiêng bạn nên chú ý quan sát bụng nó có bị lép không. Nếu môi trường nước xấu thì pleco cũng dễ bị nấm, lở chỗ vết thương đánh nhau. Ăn đồ ăn không tốt hoặc nhiều đạm quá sẽ có thể gây sình bụng, tuy nhiên pleco khá khoẻ, thường thì nó nhịn ăn vài ngày sẽ tự khỏi.
[*] Thông tin về pleco ở Việt Nam hiện nay rất ít, nếu không muốn nói là hầu như không có gì. Những chia sẻ này được tích luỹ trong quá trình trải nghiệm thực tế và tìm hiểu thông tin từ những cộng đồng chơi pleco nước ngoài. Không có gì là chính xác tuyệt đối, những kinh nghiệm này có thể có điều không sát thực tế, có thể đúng ở thời điểm hiện tại, nhưng trở nên không phù hợp sai lệch trong tương lai, có thể tốt với hồ cá của tôi, nhưng lại gây hại cho hồ cá của bạn. Vì vậy khi tham khảo bạn hãy áp dụng chọn lọc cho hồ cá của mình. Chỉ có người chủ mới là người hiểu chú cá của mình nhất.
